Ki-Seto

Ki-Seto leirmunir, sem einkennast af mjúkum gulum feldspatgljáa og einstaka grænum koparkomum, endurspegla fágaðan sveitalegan blæ sem er kjarninn í japönsku teathöfninni. Óregluleg form og náttúruleg áferð þeirra fela í sér wabi-sabi hugsjónina og fagna einfaldleika og ófullkomleika í fegurð.

Ki-Seto er stíll japanskrar leirkerasmíðar sem á rætur að rekja til ofna í Mino héraði (núverandi Gifu hérað) á síðari hluta Momoyama tímabilsins (seint á 16. öld). Það er einn af undirstílunum sem tengjast Seto leirmunum og einkennist af hlýjum gulum gljáa.

Saga

Ki-Seto þróaðist samhliða öðrum Mino stílum eins og Shino leirmunum og Oribe leirmunum, á tímabili mikilla tilrauna í japönskum leirmunum. Tilkoma þess tengist aukinni eftirspurn eftir sérstökum teathöfnaráhöldum meðal elítunnar á þeim tíma.

Nafnið „Ki-Seto“ þýðir bókstaflega „gult Seto“, sem vísar bæði til litar þess og tengsla þess við Seto-keramikhefðina. Talið er að stíllinn hafi verið undir áhrifum frá kínverskum seladoni og kóreskum leirmunum, en samt sem áður hefur hann haldið í sérkennilega japanska fagurfræði.

Einkenni

Ki-Seto er þekkt fyrir:

• „Gulan feldspatgljáa“ (黄瀬戸釉, „Ki-Seto-yū“), framleiddan úr járnríkum leir og feldspatgljáa.
• „Lítil græn eða gulbrún tónar“, allt eftir brennsluandrúmslofti.
• „Ristuð eða greidd skreyting“ undir gljáanum.
• „Hlýtt, jarðbundið yfirbragð“, oft parað við einföld, hagnýt form.
• Brennsla við háan hita til að ná fram ríkulegri gljádýpt.

Tegundir

Þó að Ki-Seto sé almennt sameinað í gljálit sínum, eru til afbrigði:

• Einfalt Ki-Seto – lágmarks skreyting, með áherslu á gljátón.
• Skreytt Ki-Seto – með útskornum, ristuðum eða stimpluðum mynstrum undir gljáanum.

• Ki-Seto með grænum áherslum – með hluta af kopargljáa sem framleiðir græna bletti.

Menningarleg þýðing

Ki-Seto varð vinsælt í japönskum teathöfnum fyrir hlýjan og látlausan fegurð sinn, sem endurspeglaði fágaðan sveitalegan blæ wabi-sabi. Jarðlitaðir tónar þess gáfu sjónrænan andstæðu við dekkra te og studdu við árstíðabundna fagurfræði.

Nútímaframleiðsla

Ki-Seto er enn framleitt í Gifu-héraði, sérstaklega í Tajimi og nærliggjandi svæðum. Samtíma leirkerasmiðir kanna nýjar form og notkun gljáa en varðveita hefðbundnar aðferðir.

Sjá einnig

• Shino ware
• Oribe ware
• Seto ware
• Japansk teathöfn

Tenglar

• Opinber vefsíða Tajimi-borgar (á japönsku)
• Ferðamálasamtök Tajimi (á japönsku)